Saba
The Unspoiled Queen
Saba – the smallest part of the Netherlands
Wanneer je vliegtuig de afdaling inzet naar Saba, lijkt het even alsof je een avontuur binnenvliegt. De kleine landingsbaan — nauwelijks vierhonderd meter lang en omringd door kliffen en oceaan — laat geen ruimte voor twijfel: dit eiland is anders dan alle andere. Toch is het juist die plek, de Juancho E. Yrausquin Airport, die symbool staat voor de kracht van Saba. Klein, eigenzinnig en gebouwd door mensen die weigerden te geloven dat iets onmogelijk was.
Lang voordat hier vliegtuigen konden landen, zag Christoffel Columbus het eiland al in 1493. Hij voer voorbij tijdens zijn tweede expeditie, noemde het “San Cristóbal”, maar zette nooit voet aan wal. Eeuwenlang bleef Saba een ruige, onbewoonde rots in de Caribische Zee. Pas in de zeventiende eeuw kwamen de eerste kolonisten — eerst Spanjaarden, toen Franse boeren, Engelse piraten, en uiteindelijk de Nederlanders. Zij stichtten het dorp The Bottom, diep in een groene vallei, bereikbaar via een steil pad vol stenen en kliffen.
De bevolking groeide langzaam, gevormd door Engelse, Ierse en Schotse invloeden. Ze leefden eenvoudig, in kleine huisjes met strooien daken, tegen de berghellingen gebouwd. Omdat het eiland te klein was voor grote landbouw, trokken veel mannen de zee op. Ze werden vissers, kapiteins en zeelieden die maanden, soms jaren van huis waren. Zo kreeg Saba de bijnaam “The Island of Women” – want terwijl de mannen voeren, hielden de vrouwen het eiland draaiende. Ze bakten brood, vlechten strohoeden en zorgden voor de kinderen.
De zee was hun levensader, maar het leven op het land was hard. Er was geen rivier, geen bron, geen waterval — alleen regen. Daarom bouwden de bewoners cisterns, stenen opslagtanks waarin regenwater werd opgevangen. Wie geen eigen cistern had, moest de berg af naar de bron bij Spring Bay, met zware bakken water op het hoofd weer naar boven klimmend. Pas in 1920 bouwde de overheid drie grote cisterns voor gemeenschappelijk gebruik bij de kerk van Hell’s Gate.
The Unspoiled Queen
Ondanks de moeilijkheden bleven de Sabanezen dromen.
In 1943 begonnen ze aan iets wat iedereen onmogelijk achtte: een weg door het steile berglandschap.
Een man genaamd Josephus ‘Lambee’ Hassell volgde per post een cursus wegenbouw, en samen met de bewoners legde hij met blote handen de eerste cementweg aan.
Vijftien jaar later, in 1958, waren alle dorpen en de haven met elkaar verbonden — en Saba veranderde voorgoed.
In 1963 werd de luchthaven van Saba officieel geopend. Een Fransman uit Sint-Barth had laten zien dat het mogelijk was om een vliegtuig te laten landen op het kleine, steile eiland. Met steun van minister Juancho E. Yrausquin werd vervolgens een luchthaven aangelegd en naar hem vernoemd. De landingsbaan was de kortste commerciële ter wereld, wat de luchthaven tot een bijzondere uitdaging maakte voor piloten. Toch betekende de opening van de luchthaven een grote verandering voor Saba: het eiland werd beter bereikbaar en de verbinding met de rest van de wereld werd aanzienlijk verbeterd.
Vanaf dat moment groeide Saba langzaam, maar nooit ten koste van haar ongerepte natuur. In 1987 werd de er een foundation opgericht om het eiland te beschermen, samen met het Saba National Marine Park. De zee, ooit bron van handel en visvangst, werd nu het paradijs van duikers. Die ontdekten de kleurrijke riffen rond het eiland, waar vulkanische rotsen overgaan in prachtige koraalriffen. Toch bleef Saba trouw aan zichzelf. Er kwamen geen grote hotels, geen stranden vol toeristen, geen lawaai. Alleen kleine familiepensions, wandelpaden door het regenwoud en uitzichtpunten waar de wolken soms lager hangen dan jijzelf. Sinds Saba een speciale gemeente van Nederland werd is 'Mount Scenery' de hoogste berg van ons land.
In 1992 kwam er iets nieuws dat opnieuw alles veranderde: de Saba University School of Medicine.
Studenten uit de hele wereld kwamen hierheen om dokter te worden.
Ze gaven het eiland niet alleen een economische impuls, maar brachten ook nieuwe energie — een verbinding tussen traditie en toekomst.
Vandaag de dag is Saba nog steeds wat de inwoners haar graag noemen: “The Unspoiled Queen”.
Een eiland dat zijn verleden niet heeft vergeten, maar het heeft omarmd.
Van piraten en zeelieden tot duikers en studenten — Saba vertelt het verhaal van mensen die op een kleine rots midden in de oceaan hun eigen wereld hebben gebouwd.
